Manşetx Gazetesi'nin bu haftaki konuğu Uludağ Elektrik Dağıtım AŞ(UEDAŞ) Genel Müdürü Mesut Efe oldu. Gazeteci Necmi ile keyifli bir röportaja imza atan genç yönetici, UEDAŞ hakkında bilinmeyenleri anlattı. UEDAŞ olarak amaçlarının hizmet verdikleri bölgelerde vatandaşı mağdur etmeden elektrik kullanımını sağlamak olduğunu dile getiren Efe, "Hizmet verdiğimiz 4 ilde 2.5 milyonu aşan abone sayımız var. Bu doğrultuda alt yapımızı geliştirmek için aralıksız çalışıyoruz. Her zaman kaliteli hizmet anlayışımız ile yolumuza devam ediyoruz" dedi.
Necmi İnce: Türkiye'de gerçekleştirilen özelleştirmeler ile elektrik dağıtım işi özel sektör marifeti ile yapılmaya başladı. Bunu konu hakkında biraz bilgi verir misiniz?
Mesut Efe: 2006 Yılında Türkiye elektrik dağıtım anonim şirketi, 21 adet elektrik dağıtım şirketine bölündü. Bu özelleştirmeye hazırlık süreci idi. Uludağ Elektrik Dağıtım da o 21 şirketten sadece biri... Uludağ Elektrik Dağıtım'ın hizmet alanları içerisinde Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve Yalova illeri yer alıyor. Bu 4 ilde UEDAŞ olarak 2006 yılı tüzel kişiliğiyle, 1 Eylül 2010 itibariyle de özelleştirilmiş bir şirket olarak hizmetimize devam ediyoruz. Şirket 2010 yılında Limak Holding, Kolin İnşaat ve Cengiz Holding konsorsiyumuna ait bir şekilde işletme hakkı devir sözleşmesiyle 30 yıllığına kiralık olarak alındı ve beş yıldır da özel sektörde hizmet vermeye çalışıyor.
N.İ.: Kış ayındayız 2016 yılına da girdik... Kış aylarında ne gibi sorunlarla karşılaşıyorsunuz?
M.E.: Bizim hazırlıklarımız hiçbir zaman durmuyor. Kesintisiz devam eden süreciz. Bizim hazırlıklarımız özellikle geçen sene hatırlarsanız 31 Aralık itibariyle Bursa bölgesinde daha doğrusu hizmet verdiğimiz Güney Marmara bölgesinde ciddi bir kar yağışı oldu 31 aralıktan hemen sonra Bursa bölgesinde çok ciddi bir lodos yaşadık. Saatte 135 km hıza ulaşan tam olarak fırtına-afet diye tabir edilebilecek düzeyde bir lodos yaşadık. Hemen arkasından bir kar fırtınası daha maalesef yaşadık . Bu ciddi manada hatlarımıza zarar verdi. Tabi bu 3 tane doğa olayı ile ilgili arka arkaya yaşadığımız sorunları çözdük, ama bunları toparlarken kalıcı çözümler oluşturma noktasında değil hizmetin devamını sağlayabilmek için geçici çözümler oluşturmak suretiyle toparladık. Kış şartları geçip rahata kavuştuğumuz zamanda onları tek tek elden geçirerek bakımlarını yaptık ve bazı hatlar artık bakımla sürdürülebilir noktada olmadığından dolayı tamamen değişiklik yaparak yatırımda sıfır tesis noktasına getirdik. O yatırımlarımızı da Allahın izniyle tamamladık.
N.İ.: Firmanızın 2016 yatırımları hakkında bilgi verir misiniz?
M.E.: Gelecek stratejisi açısından ekonomik ömrünü doldurmuş olan 30 yıllık şebekelerimizle ilgili yatırım planlarımız çerçevesinde en çok arıza veren noktadan başlamak suretiyle planlamalarımızı yapıp, yatırım yükümlülüğümüze uygun olarak onların yenilenmesini gerçekleştiriyoruz. Geçen yıl 225 milyon TL civarında bir yatırım yaptık. Her yıl bir yatırım bütçemiz var. EPDK'ya söylemiş olduğumuz 2010 baz fiyatlarına göre 112 milyon TL yatırım yapmamız gerekiyor. Dolayısıyla geçen seneki yatırımımız toplam yatırım yükümlülüğümüzün üstündeydi. Sebep sahadaki ihtiyaçlarımızı bir manada karşılayabilmek... 2016 yılından itibaren 2016-2020 arasını 3. uygulama dönemi olarak ifade ediliyor. Bizim mevzuatlar yapımıza göre 2016 yılından itibaren biz her yıl 350 milyon yatırım yapmak için EPDK dan önce izin istedik. Daha sonra yapılan düzenleme ile resmi olmayan verilere göre rakamlar bize ulaştı. Şu anda 2015 fiyatlarına göre 207 milyon yatırım yapma izni verildi. Dolayısıyla 2016'dan itibaren 2015 fiyatlarına göre bu tefe tüfe oranında artırılarak devam ediyor. 207 milyon her yıl 2020 yılına kadar yatırım yapacağız. 2016 yılına baktığımızda tefe tüfe oranlamasıyla 225 milyonluk yatırım planımıza almış durumdayız. 110 milyonluk yatırımımızla şu anda ihaleye çıkıyoruz. Çerçevede biz hızlı bir şekilde sahanın ihtiyaçlarını bulunduracak noktada yatırım planlamamızı yaptık. Allah nasip ederse sorunsuz problemsiz bir kış geçirmeyi umuyoruz.
N.İ.: UEDAŞ olarak hizmet verdiğiniz iller göz önüne alındığında nasıl bir 2015 geçirdiniz?
M.E:2015 yılı bizim planlamalarımız dahilinde bizim için yeni bir yıl oldu. Bizim 2015 yılı ile ilgili ekstra bir yükümlülüğümüzde var. 2. uygulama dönemi diye tabir edilen 2011-2015 döneminin de son yılıydı. Dolayısıyla 5 yıllık yapmış olduğumuz özel dağıtım şirketi bazındaki yatırımlarımızın da hesap verme birimiydi. Biz 2015 yılında 2015 planlamalarımızı gerçekleştirmiş olduk. Hem de 5 yıllık planlamalarımızı da Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ile de denetim çerçevesinde tamamlamak süratiyle kapatmış olduk. Hem yatırım planlamalarımız bu manada gerçekleşmiş oldu hem de arızaya dönük ticari kalite ve teknik kaliteyle ilgili standart anlamında bizim uymamız gereken standart sürelere uyduğumuzu daha da iyi noktada olduğumuzu gördük. Buda bizi müşteri memnuniyeti açısından iyi bir noktaya getirdi.
N.İ.: Tüketicilerin özellikle kış aylarında nelere dikkat etmesi gerekiyor? Elektrik ile ısınanlar var. Onlara tavsiyeleriniz neler olacaktır?
M.E:Bizim elektrik olarak, doğalgaz gibi şu dikkat edin buna dikkat edin noktasında bir uyarımız yok. Ama ülke kaynaklarıdır sonuçta... Elektrikte biz aksi durumda olan bir tüketimi arzu etmeyiz. İhtiyaç olunmayan noktada lambaların söndürülmesi, elektronik cihazların kullanılmadığı dönemlerde fişinin prizden çekilmesini tavsiye ediyoruz. Sadece dikkat edilmesi gereken kışla ilgili direk olmasa bile bizde sonbahar aylarında ve bahara doğru lodos gerçeğini maalesef yaşıyoruz ve lodosta genellikle çatılarda uçmalar, çatıların bizim hatlarımıza uçup elektriğimizi kırması, zarar vermesi ya da uçuşan cisimlerin hatlarımıza takılıp kısa devre ettirmesi gibi durumlar için bu çerçevede evde elektrik cihazları elektronik cihazları yanan müşterilerimiz söz konusu oluyor. Atmosfere açık bir şebeke işlettiğimizden dolayı bunu çatı uçmasını ve gelip de bizim hatlarımıza zarar vermesinin önüne geçemeyeceğimizden böyle zamanlarda mümkün olduğu kadar elektrikli cihazlarını prizde takılı bir şekilde tutmamalarını tavsiye ediyoruz. Oradaki zarar ziyan hepimizin zararı ziyanı... Mümkün olduğu kadar insanların başına gelmeyecek ama bu doğal afetse bunu hep birlikte yaşıyoruz yaşamak durumdayız. Bunu engelleme şansımız olmadığına göre kendi tarafımızdan bu tür önlemleri alabilirsek en az zararla kapatmak mümkün olabilir.
N.İ.: Avrupa standartlarında enerji nakil hatlarının yer altına çekilmesi ile ilgili Bursa olarak hangi aşamadayız ve bu süreç hangi zamanda tamamlanacak?
M.E:Bunun tabi bazı kraterleri var. Bu kraterler yerine gelmediği sürece enerji hatlarının yer altına alınması şansıda maalesef yok. 1. planda mevzuatsal düzenlemeye göre yapmış olduğumuz şebekeyi 30 yıl işletmek zorundasınız. Yani bir yere yaptığınız bir tesis, 30 yıl oradaki enerji ihtiyacını karşılamak durumunda... Şimdi biz şu anda özellikle Bursa’yı bildiğimiz için Bursa üzerinde konuşacak olursak baktığınız bir Bursa’nın batısı nilüfer birazcık normal planına göre düzgün dizayn edilmiş bir bölge. Osmangazi ve Yıldırım’ın bir çok noktasında kentsel dönüşüm projeleri hayat geçirilmeye çalışıyor. Kentsel dönüşüm projesinin olduğu bir noktada ben hava hatları şuandaki mevcut şebeke yapısına mevcut fiziki durma göre yer altına alacak olsam, 1-2 yıl içerisindeki dönüşümde ben o hattı tamamını yeniden değiştirmem gerekiyor. 1. handikap bu bir kere ben 30 yıl değiştiremeyeceksem; şebekenin yapısını imar planındaki nihai duruma göre oluşturmam gerekiyor. İmar planı şu anda oturmuş değil. Her yerde değişiklik planları var. Bu çerçevede yer altına alma şansım maalesef yok. Diyelim ki hiç kentsel dönüşüm planlaması yok, bölge o şekilde kalacak. Mevcuttaki fiziki durumla imar planlarının birbirine tutması gerekiyor. Ben önüme belediyeden imar planını alıyorum, imar planına göre planlıyorum. Şuraya trafo yapacağım şurasını da box koyacağım. Burada yer altı kablomu çekeceğim... İmar planına göre planlamış olduğum projemi hayat geçirmek için sahaya çıkıyorum bir bakıyorum imar planında yol olarak gözüken yerde bina çıkıyor. Dolayısıyla ben kabloyu binanın bir tarafından girip öbür tarafından çıkacak şekilde götürecek halim yok. Benim şebekem umuma açık yerlerden geçmesi gerekiyor ki yarın herhangi bir arıza verdiğinde şebekemdeki arızayı giderme şansımda olsun. O çerçevede baktığınız zaman imar planlarıyla fiziki durumlar birbirleriyle örtüşmediğinden dolayı hatları yer altına alma şansım çok fazla gözükmüyor . Bir diğer hususta yer altı şebekesinin yapımı hava yer şebekesine göre çok pahalı. Bizim şebekenin tamamını yer altına alabilmek için şu şirkette 2,5 milyar dolar bir paraya ihtiyacımız var. 2,5 Milyar Dolara ihtiyacı olan bir şirket EPDK’nın vermiş olduğu izinle her yıl 207 milyonluk bir yatırım yapabiliyor. Kaç yılda onu yapabildiğimizi siz hesap edin.
N.İ.: Yine enerji demişken malum bugünlerde konuşuluyor . Elektrikle ilgili tabi ki Enerji Bakanı bu anlamda açıklama yapıyor ama süreç dahilinde elektriğe zam söz konusu mu?
M.E.: Bu birazda dağıtım şirketi olarak bizim dışımızda... Ama sektörün içerisindeki bir insan olarak şöyle bir kişisel yorumda bulunabilirim. Tarifeye yansıyan birim fiyatlar vardır.Tarifeyi etkileyen piyasa döngüsünde elektrik sektörü içerisindeki kraterler oraya baktığımız zaman şu anda yatırımın bizim 112 milyonun 207 milyona çıkmış olması elektrik birim fiyatındaki artışı gerektirir. Türkiye’nin bütün elektrik dağıtım şirketleri şu anda mevcut 2. uygulama dönemindeki yatırımlarını da 3. uygulama döneminde artırmış durumda. Bunlarında getirdiğini göz önünde bulundurursanız elektriğe kaçınılmaz bir zam gelecektir. Ama ne gelir ne kadar gelir devlet ne kadar süspanse edebilir onu artık sayın bakanımız herhalde takdir edecektir.
N.İ.:Yakın bir zaman önce Güç Kalitesi İzleme Sistemi projesini hayata geçirdiniz. bu sistem hakkında bilgi verir misiniz?
M.E.: Güç kalitesi izlemeden birkaç tane projemiz var. Birbirine girintili olmasın. Ben ikisinden de bahsedeyim. UEDAŞ olarak 4 ilde 41 tane noktada 41 tane trafo merkezinde TEİAŞ’tan enerji alıyoruz ve yaklaşık 450 tane fiderden alıyoruz. Bunu biz şimdi 450 fiderin başına A sınıfı enerji anilizörü yerleştirmek suretiyle oradaki anlık kesintileri de harmonik ve fliker etkisini de, verimle ve akımla ilgili tüm dalgalanmaları da izleyecek şekilde bir sistem kurduk. Şu anda bilgisayarımdan oturduğum yerden hangi bölgede nerde elektrik kesintim var nerede gerilim dalgalanmaları yaşıyorum bunların hepsini görebiliyorum. Dolayısıyla bunları izlerken bir taraftan da artık skala sistemi dediğimiz sistemle ki onu da hayata geçirdik yavaş yavaş bölgeyi genişletmeye çalışıyoruz. Uzaktan izlemek suretiyle anahtarlama yapabiliyorum. Ben Balıkesir'in x mahallesinde şu anda elektrik kesintisini buradan görebileceğim gibi aynı anda oturduğum yerden x mahallesindeki elektrik arızasına sebebiyet veren; atıyorum kesici yada kablodaki arızayı eğer oranın bir alternatif beslemesi varsa burada 2 tane manevra yapmak süratiyle bilgisayardan komut vermek süratiyle bir yerden kesiciyi kapatıp diğer yerden açmak süratiyle enerjiyi buradan verebiliyorum. Bu tabi neyi getiriyor? İnsanlara elektrik enerjisini hızla sağlayabilmek, arıza noktasına geldiğinde kesinti olduğu zaman olarak hızla yapabilmek adına büyük kolaylık getiriyor. Eskiden bir arıza olduğu zaman tespit edilmesi, onu giderilmesi tekrar enerjinin verilmesi en az 2-3 saati bulurken, şimdi alternatifi varsa 5 dakika içerisinde farklı alternatiften enerjiyi veriyoruz. Sonra diğer taraftaki arızayı enerji insanlara verildikten sonra gidermeye çalışıyoruz. Bunun haricinde sahaya sadece lokalde dağıtım şebekesinin içerisindeki bütün olumlu-olumsuz etkileri görebilmek adına 160 civarında dağıtım şebekesinin içerisine gömülü kalite anilizörleri yerleştirmiş durumdayız. Bu kalite anilizörlerinden gelen veriyle beraberde müşterinin teknik kalitesi parametreleri standartlara uygun elektrik kullanıp kullanmadığını denetlemeye çalışıyoruz.
N.İ.: UEDAŞ 2015'te 'Kitap Seferberliği' ve 'Kardeşim üşümesin' projeleriyle gündeme geldi. Sosyal projelere de önem veren bir kurumsunuz. planlamalarınızda yeni sosyal içerikli projeler yer alıyor mu?
M.E.: Geçmişten geleceğe düşünürsek elektrik dağıtım şirketleri genellikle sosyal sorumluluk projeleri içerisinde şimdiye kadar olmadılar olamadılar. Biz UEDAŞ olarak hem Ar-ge yi gerçekten çok önemsiyoruz hem de sosyal sorumluluk projelerinin içerisinde olmayı önemsiyoruz. İki tarafta da farklı farklı projelerimiz var ve bu projelerimizi imkanlar el verdiği sürece devam ettirme hevesi ve düşüncesi içerisindeyiz. Şu anda gündemde olması münasebetiyle kardeşim üşümesin projesi hayatta... Geçen sene başlattığımız bu senede devam ettirdiğimiz yaklaşık 7 okulda 600 tane öğrenciye kışlık giysi yardımı yapmaya çalışıyoruz. Genellikle tabi mağdur bölgeleri seçmeye çalışıyoruz. Bunu il milli eğitimle istişare suretiyle belirliyoruz. Okulları onlar belirliyorlar ve biz bir okula gittiğimizde o okuldaki tüm öğrencilere kışlık giysi anlamında kaban, kaşkol , bere, eldiven gibi hediyeler veriyoruz. Çocukları sevindirmeye çalışıyoruz ve bu simaların yüzlerdeki gülen ifadelerini gördüğümüzde de gerçekten mutlu oluyoruz. İmkanlar el verdiği sürece de bu projeyi önümüzdeki yıllarda da devam ettireceğiz inşallah. Diğer projemiz sizin söylediğiniz gibi köy okullarına kütüphane projesi... Burada da imkanı iyi olmayan sıkıntılı olan noktadaki yerleri ulusal basın hatta web browserları da kullanmak suretiyle kumbara hizmetleri koyuyoruz. İşletme müdürlüklerimize de bir kumbara yerleştirmiş durumdayız. AVM'leri de boş geçmedik tabi ki... İnsanlardan imece usulü kullanmadıkları kitabı yardımseverlik babında bizimle paylaşmalarını talep ediyoruz. Oradan toplamış olduğumuz kitapları da gene belirlemiş olduğumuz mağdur bölgelerdeki köy okullarının kütüphanelerini oluşturmak suretiyle bir katkı sağlamaya çalışıyoruz.
N.İ.: Sosyal alandaki bu hızlı değişim ve dönüşümü neye bağlıyorsunuz. Yine sizi bu anlamda projelerin onay sistemi ve cep telefonunda artık mobil iletişim ile hedefleriniz nelerdir?
M.E.: Müşterimizi önemsiyoruz. Başlangıç noktası bu. Şu anda bizim aktif 2,5 milyon civarında müşterimiz var. Bunların bize iletişim yolarının sağlıklı olmasını arzu ediyoruz. Biz müşterimizi doğru bir şekilde dinliyor ve analiz ediyor olmalıyız ki gelecek projeksiyonumuzda müşteri memnuniyeti üzerine oturtmuş bir şirket olarak bütün hepsini bütün istekleri göz ardı etmeden hayata geçirmek mümkün olabilsin. Kitlesel iletişim araçları bizim için çok önemli... Gerek web, gerek sosyal medya, gerek yazılı, gerek görsel medya bizim insanlara kitlesel olarak ulaşabildiğimiz araçlar. Dolayısıyla biz ekibimizle de ekibin başında genel müdür olarak da bütün bu konuları gerçekten önemseyerek ve birebir takip ederek projelerimizi hayata geçirmeye çalışıyoruz. Kendimizi müşterilerimize doğru anlatmaya çalışıyoruz. Bizim belki en büyük eksilerimizden bir tanesi bu. Biz hizmet kalite anlayışımızı belli bir noktaya getirmiş durumdayız. 2010 yılında özelleşen şirket olarak 2010'dan 2015’e kadar arızalarımızı %80 azaltmış durumdayız. Yani o zaman 100 tane arızamız varsa şu anda 20 taneye düşürmüş durumdayız ama insanlar bunu çokta bilmiyorlar. Biz istiyoruz ki gerçekten kaliteli hizmet verelim. Ama vermiş olduğumuz hizmeti de artılarıyla eksileriyle yapabildiklerimizle veya yapamadıklarımızla insanlarımız bilsinler. Tabi ki iyinin iyisi her zaman olmak durumunda. Şu saatten sonrada gelmiş olduğumuz 20tane yüzde 20’ye düşürmüş olduğumuz arıza sayımız orda kalacak diye bir şey yok. Onun daha da aşağıya düşmüş olması belki sıfırlaması için elimizden gelen gayreti göstermeyi çalışıyoruz. Ama biz insanlara kendimizi doğru anlatmak suretiyle ve insanlardan da yapmış olduğumuz bu hizmetin zor ve meşakkatli bir hizmet olduğunu bilmelerini ve o çerçevede de birazcık anlayışlı davranmalarını bekleyerek onları bilgilendirerek gitmeye çalışıyoruz. Mobil uygulamanın esas çıkış noktası budur. Herkesin bir cep telefonu var herkesi cep telefonu ister android olsun ister ios olsun o çerçevede düşündüğünüz zaman bu uygulamayı cep telefonuna indirdiğinizde bizimle ilgili her türlü bilgiyi telefonuna alma şansına sahipler. Bu uygulamayı indirdiklerinde bizim planlı kesintilerden tutunda bizimle çağrı merkezi üzerinden chat yapabilme şansına sahip arkadaşlar. Bu işi takip eden bu sistemin başında görevlendirdiğimiz arkadaşlarımız var. Bu uygulamayı indirip de cep telefonundan bizimle bağlantı kurmaya çalıştığınızda karşılıklı chatleşmek suretiyle insanlar bizimle iletişime geçebiliyorlar.
N.İ.: Yine sıkça rastlanan şikayetlerden birine değinmek istiyorum. Fatura ulaşmaması ve akabinde yapılan kesinti... Tabi ki ardından gelen açma-kapama ücreti. Tüketici bu konudan çok rahatsız. Bununla ilgili bir çalışmanız var mı?
M.E.: İnsanların ödeme alışkanlıkları çok önemli bir nokta. Özelleştirildiğimizdeki ödeme alışkanlığıyla bugün gelinen ödeme alışkanlıkları arasında çok ama çok büyük farklar var. Ben size sayısal örnek vereyim. 2015 kasım ayı itibariyle 2,5 milyon abonemizden sadece 100 tanesine kesme çıkmış. 4 ilde toplam sayıdan bahsediyorum.Bunun 18 bin tanesi biz ihbar gönderdiğimizde yani son ödeme tarihi geçmiş ihbarı göndermişiz o çerçevede hiç kesmeye mahal kalmadan 18 bin tanesi parasını ödemiş. 37 bin aboneye biz kesme göndermişiz sadece. 2,5 milyon müşteride 37 bin tane aboneden bahsediyorum.Bu çerçevede ödeme alışkanlıkları öyle bir güzel noktaya geldi ki çok cüzi bir miktar. Artık yüzdesel değil artık binde ifadelerle ifade edilebilecek bir noktaya gelmiş durumdayız. Biz açma kesmeden falan gelir beklentisi içerisinde değiliz. Şunu özellikle söylemek istiyorum önce şunu söyleyeyim ve vurguyla basa basa söylemek istiyorum. Dağıtım şirketlerinin bir gelir tavanı vardır bir bardağın alabileceği üst limit vardır. O üst limitin üzerinde ne kadar çok para kazanmaya çalışırsanız çalışın düzenleme kurumu o parayı sizden alır. Dolayısıyla ben açma kesmede 'Çok fazla elektrik keseyim paramı artırayım' gibi bir düşüncede değilim olamam da... Tabi insanlar bunu bilmediği için ister istemez bunu hep söylüyorlar ya ne kadar çok açma kesmeden para kazanmak için elektrik kesmeye çalışıyorlar falan... O para bizim cebimize girmiyor. Biz insanların elektriğini kesmek için var değiliz burada biz insanlara elektrik satmak için elektriği açık olması için varız. Biz parayı elektrik satışından kazanıyoruz, elektrik kesmesinden değil lütfen bu algı yanlış anlaşılmasın bunun doğru anlaşılması gerekiyor.
N.İ.: 2016 ile ilgili son mesajınızı alalım neler söyleyeceksiniz ?
M.E.: 2015’i kapattık hayırlısıyla sorunsuz sıkıntısız problemsiz inşallah... 2016 yılında hem bizim için hem bölgede yaşayan müşterilerimiz için hayırlı uğurlu bereketli güzel bir yıl olur. Kesintisiz elektrikle buluşmak üzere inşallah.
Mesut EFE kimdir ?
UEDAŞ Genel Müdürü Mesut EFE 01.12.1976 Artvin Ardanuç doğumlu. İlk-orta- lise tahsilini Ardanuç'ta yaptıktan sonra İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünü kazandı. Bu bölümü bitirdikten sonra Okan Üniversitesi İşletme Fakültesi'nde İşletme Yüksek Lisansı'nı tamamladı. Bunun ardından 1 temmuz 2015 tarihinden itibaren de UEDAŞ Genel Müdürü olarak görevine başladı.